Bijen blijven weg bij olijfbomen  

Waarom bijen olijfbomen mijden en waarom je nooit olijfhoning zult vinden 

Heb je je ooit afgevraagd waarom je in de winkel wél lavendelhoning of acaciahoning ziet, maar nooit olijfhoning? Het antwoord is verrassend logisch en heeft alles te maken met hoe olijfbomen zich voortplanten. Ontdek in dit artikel waarom bijen olijfbomen mijden en waarom je dus nooit honing van een olijfboom zult vinden.

Ik herinner mij een bezoek aan de frantoio van Lucia Iannota in het dorpje Sonnino in Lazio. We kochten daar mooie olijfolie van 100% Itrana, lekkere groenten in olijfolie en een potje Carrubo, peulen van de johannesbroodboom, die tot een soort van cacao waren gemalen. Van dit soort onbekende producten worden mijn lief en ik doorgaans erg blij. Maar ook over de verhalen achter producten. Zo vertelde Lucia ons over de zelfbestuiving van de olijfbomen en de rol van de wind.  

Zelfbestuiving en kruisbestuiving

Veel olijfbomen kunnen gewoon vrucht dragen, ook als je er maar één in je tuin hebt staan. Dat komt doordat de meeste variëteiten zelf vruchtbaar zijn: het stuifmeel van hun eigen bloemen is voldoende om olijven te vormen: zelfbestuiving

Maar het verhaal is daarmee niet compleet. Niet alle olijfbomen zijn namelijk zelf vruchtbaar. Sommige soorten hebben toch een partner nodig om vruchten te kunnen dragen: kruisbestuiving.

Mannelijke en vrouwelijke delen in één bloem

Ze legde uit dat in de meeste gevallen een bloem zowel mannelijke als vrouwelijke geslachtsdelen heeft. De meeldraden, het mannelijke deel van de bloem, produceren stuifmeel. De stamper vormt het vrouwelijke deel dat het stuifmeel opvangt. Met stuifmeel op het juiste moment op de juiste plek kan er bevruchting plaatsvinden en daarmee uitgroeien tot een olijf.

Bij sommige bomen zijn de vrouwelijke delen echter onderontwikkeld of afwezig, waardoor de bloem wel stuifmeel produceert maar geen vrucht kan vormen. Andere bomen hebben bloemen met een goed ontwikkelde stamper, maar zijn afhankelijk van stuifmeel van een andere variëteit. In zulke gevallen is kruisbestuiving essentieel.

Wind bestuift, niet de bij

De bestuiving bij olijfbomen gebeurt hoofdzakelijk via de wind. Het stuifmeel wordt letterlijk de lucht in geblazen en zo van boom tot boom verspreid. Dat is ook meteen de reden waarom olijfbomen geen bijen aantrekken. Bijen zoeken bloemen met nectar, hun energiebron en de basis voor honing, en die ontbreekt vrijwel volledig in de bescheiden bloesem van de olijfboom. Het stuifmeel zelf is rijk aan eiwitten, maar zonder nectar laten de bijen de olijfboom links liggen.

Conclusie: geen nectar, geen bijen, geen honing, wèl olijven

Terwijl andere bomen afhankelijk zijn van insecten voor hun voortplanting, vertrouwt de olijfboom op de wind en zijn eigen kracht. Dus de volgende lente dat je onder een bloeiende olijfboom staat en geen gezoem van bijen hoort, weet je waarom.

En wij? Wij keerden die bewuste dag terug naar ons verblijf om met de net aangekochte producten eens lekker te gaan koken. En terwijl ik de informatie van Lucia langzaam tot me liet doordringen kon ik alleen maar denken dat de vindingrijkheid van de natuur prachtig is.